Artykuły na temat żywienia poza i dojelitowego w domu.

[Misia]

treść wpisu została usunięta na prośbę użytkownika

[Ela]

Na prośbę Misi zamieszczam link do numeru "Naszej Troski" (pisma dla stomików), w którym jest wywiad z Elżbietą Meissner, która z powodu krótkiego jelita musi być stale na żywieniu pozajelitowym. Wykonuje przy tym swój zawód - jest lekarzem internistą. Artykuł z 2004 r.: http://www.convatec.pl/download/nasza_t ... 4_2004.pdf

[misiek1]

Mamy też taką naszą "niesamowitą" Misie.

[Misia]

treść wpisu została usunięta na prośbę użytkownika

[misiek1]

Tutaj też z roku 2004 ale jak najbardziej aktualny.

http://www.science24.com/paper/1472

[misiek1]

2-letnia Patrycja od urodzenia mieszka w gdańskim szpitalu.


http://reda.naszemiasto.pl/drukuj/786939_40.html

[misiek1]

Ciekawy artykuł którego autorem jest prof. dr hab. med. Bruno Szczygieł
Kierownika Zakładu Żywienia Człowieka Wydziału Nauki o Zdrowiu AM w Warszawie

http://www.mp.pl/artykuly/?aid=32202&spec=24




Krótki artykuł o leczeniu żywieniowym z onet.pl 17-11.2007

http://wiadomosci.onet.pl/1643291,11,item.html

[misiek1]

ZASTOSOWANIE ŚREDNIOŁAŃCUCHOWYCH TRÓJGLICERYDÓW KWASÓW TŁUSZCZOWYCH (MCT) W LECZENIU ŻYWIENIOWYM DZIECI Z ZESPOŁEM ZŁEGO WCHŁANIANIA
Prof. dr hab.n.med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska
Dr n. med. Grażyna Bała
Katedra i Klinika Pediatrii Alergologii i Gastroenterologii
Akademii Medycznej im. L. Rydygiera w Bydgoszczy

Wprowadzenie
Tłuszcze stanowią istotne źródło energii dla niemowląt i dzieci. Są to nierozpuszczalne w wodzie substancje organiczne, w skład których wchodzą: kwasy tłuszczowe, trójglicerydy, fosfolipidy, sfingolipidy, glikolipidy, sterole, woski i inne. Lipidy, ze względu na swoje właściwości hydrofobowe, wymagają specjalnego systemu trawienia i wchłaniania. Dla przyswajania tłuszczów konieczna jest ich emulgacja, lipoliza, wydzielanie żółci, tworzenie się micel, wchłanianie przez enterocyt, reestryfikacja do trójglicerydów i formowanie chylomikronów, a następnie przechodzenie do chłonki (1). Kwasy tłuszczowe będące podstawowym składnikiem frakcji tłuszczowej wszystkich produktów spożywczych dzielą się w zależności od liczby atomów węgla w cząsteczce na: krótkołańcuchowe (C 4-6), średniołańcuchowe (C 8-10) i długołańcuchowe (C 12-26). Trójglicerydy, w zależności od budowy kwasów tłuszczowych wchodzących w skład ich cząsteczki, nazywamy trójglicerydami długołancuchowymi (LCT) i średniołańcuchowymi (MCT). Proces trawienia i wchłaniania tłuszczów jest zjawiskiem złożonym i może podlegać szeregu modyfikacjom. Łatwiej trawione są tłuszcze o krótkich łańcuchach węglowych i o wiązaniach nienasyconych, niż nasycone tłuszcze długołańcuchowe. Tłuszcze MCT zawarte w preparatach dietetycznych są lepiej przyswajalne, ponieważ do ich hydrolizy nie jest konieczna lipaza i żółć. Wchłaniają się bezpośrednio do żyły wrotnej, a ich wchłanianie przebiega szybciej niż tłuszczów LCT , nawet przy obniżonych stężeniach kwasów żółciowych, co ma szczególne znaczenie w zespołach cholestatycznych (2).

Tłuszcze MCT metabolizowane są w całości przez wątrobę z uwolnieniem energii, pod warunkiem, że ich ilość nie przekracza zdolności metabolicznych wątroby. Metabolizm tłuszczów MCT w wątrobie jest niezależny od karnityny, co sprzyja lepszej dostępności kwasów tłuszczowych średniołańcuchowych do utlenienia mitochondrialnego. Ponadto tłuszcze MCT spowalniają przewodzenie wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC- Migrating Myoelectric Complex), wydłużając tym samym czas kontaktu pokarmu ze śluzówką, a to poprawia wchłanianie.

Prawidłowe przyswajanie tłuszczów nabiera szczególnego znaczenia u pacjentów z zaburzeniami trawienia i wchłaniania oraz pacjentów niedożywionych. Tłuszcze MCT znalazły zastosowanie w leczeniu żywieniowym licznych chorób, ale w szczególności zespołu złego wchłaniania.

Zespoły złego wchłaniania


Przyczyną złego wchłaniania mogą być zaburzenia trawienia, choroby błony śluzowej oraz nieprawidłowości strukturalne. Niekiedy dominuje deficyt jednego ze składników odżywczych, ale w większości przypadków obserwuje się mieszane niedobory: tłuszczów, węglowodanów, białka, witamin i związków mineralnych. Zazwyczaj obserwuje się współdziałanie kilku mechanizmów zespołu złego wchłaniania.

Przyczyny

choroba trzewna, w której dochodzi do uszkodzenia powierzchni błony śluzowej jelita cienkiego (zanik kosmków jelitowych), a przyczyną jest nadwrażliwość na gluten zawarty w zbożach europejskich
Do innych przyczyn częściowego zaniku kosmków zaliczamy:
o pasożytnicę (G. lamblia) zespół tzw. płaskiej śluzówki
o ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego (wirusowe i bakteryjne) - zazwyczaj przyczyną jest niedobór laktazy
o nadmierny wzrost flory bakteryjnej - bakterie rozkładają sole żółciowe oraz metabolizują witaminę B12 i węglowodany
o nadwrażliwość na białka mleka krowiego u dzieci
o tropikalna sprue - tropikalny poinfekcyjny zespół złego wchłaniania
o choroba Whipple'a wywołana przez pałeczkę Tropheryma whippelli, która wywołuje charakterystyczne zmiany w jelicie cienkim
o chłoniak - może znajdować się w każdym odcinku jelita
o niesterydowe leki przeciwzapalne
o enteropatia HIV, która charakteryzuje się biegunką i częściowym zanikiem kosmków błony śluzowej jelita cienkiego, bez innej określonej przyczyny
o głodzenie - powoduje częściowy zanik kosmków
przewlekłe zapalenie trzustki, którego najczęstszą przyczyną u dzieci jest mukowiscydoza oraz inne rzadkie zespoły chorobowe, takie jak zespół Schwachmana i Zespół Johansona-Blizzarda, w których w wyniku niewydolności enzymatycznej trzustki (obniżone wydzielanie lipazy trzustkowej) dochodzi do nieprawidłowego trawienia i wchłaniania
choroba Leśniowskiego-Crohna - która prowadzi do zespółu złego wchłaniania o złożonym patomechanizmie, a istotną rolę odgrywają tu: stan zapalny w końcowym odcinku jelita krętego (wchłanianie witaminy B12 i soli kwasów żółciowych), zmiany w obrębie błony śluzowej, niedobór disacharydazy, obecność przetok jelitowo-jelitowych, nadmierny wzrost flory jelitowej oraz zespół krótkiego jelita
zespół krótkiego jelita - u dzieci najczęściej po resekcji części jelit z powodu atrezji jelit czy wrodzonego defektu ściany brzusznej (gastroschisis), rozległej choroby Hirschprunga, martwiczego zapalenia jelit. W wyniku zmniejszenia powierzchni chłonnej pojawia się biegunka, a wskutek utraty płynów, elektrolitów, tłuszczów, kwasów żółciowych, witaminy B12 i innych składników odżywczych dochodzi do upośledzenia stanu odżywienia
zaburzenia czynności wątroby i dróg żółciowych prowadzące do cholestazy - biegunka tłuszczowa spowodowana niedoborem kwasów żółciowych oraz zaburzoną fazą trawienia kontaktowego
Obraz kliniczny

biegunka

stolce tłuszczowe, które są wyrazem zaburzeń trawienia i wchłaniania tłuszczów; w zespołach złego wchłaniania są następstwem niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki i/lub zmianami strukturalnymi jelit, mogą być też spowodowane zaburzeniami czynnościowymi. Typowe są jasne, obfite wypróżnienia o przykrym zapachu, z obecnością kuleczek tłuszczu na powierzchni wody po spłukaniu stolca
objętość stolców jest zwiększona, rzadziej dochodzi wzrostu częstości wypróżnień, co ma raczej miejsce w chorobach jelita grubego
czasami zespół złego wchłaniania występuje bez biegunki ("niema" postać choroby trzewnej, nadmierny wzrost flory bakteryjnej)
utrata masy ciała


utrata masy ciała w zespołach złego wchłaniania występuje zawsze, niezależnie od przyczyny zespołu, ale może być bardzo nieznaczna
o u małych dzieci brak właściwego przyrostu masy ciała, zwłaszcza jeśli zaburzenia dotyczą jedynie określonych składników odżywczych (np. witaminy B12 z powodu nadmiernego wzrostu bakterii)

objawy ogólne

zmęczenie, brak apetytu (choć w mukowiscydozie możemy obserwować u dzieci tzw. wilczy głód) dyskomfort i uczucie przelewania w jamie brzusznej
objawy swoiste

hypoalbuminemia - prowadzi do obrzęków ortostatycznych, a nawet do wodobrzusza
niedobór witamin:
o ryboflawina - zapalenie warg
o witamina B12 - zapalenie języka
o witamina K - łatwe siniaczenie
o witamina D - objawy krzywicy, bóle kostne
o witamina A - ślepota nocna
o witamina PP - zapalenie skóry
o witamina B1 i E - nauropatia lub zaburzenia psychiczne
niedobory elektrolitów:
o wapń - parestezje lub tężyczka
o magnez - osłabienie mięśni
o cynk, miedź - wysypki skórne, niedokrwistość, leukopenia
Badania dodatkowe

U większości pacjentów rozpoznanie można ustalić na podstawie biegunki i słabego przyrostu lub utraty masy ciała oraz nieprawidłowych badań biochemicznych. Z chwilą rozpoznania zespołu złego wchłaniania należy ustalić lokalizację zmian patologicznych i ich nasilenie. Zalecane są rutynowo przeprowadzane badania (3):

Badania krwi

panel służący do wykrywania nieswoistych chorób zapalnych jelit
testy serologiczne wykrywania choroby trzewnej
określenie mutacji DNA, charakterystyczne dla mukowiscydozy
oznaczenie stężenia witaminy: B12, kwasu foliowego, żelaza, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, E, 25-OH D3)
Badanie stolca

wydalanie α1 -antytrypsyny
zawartość trypsyny
barwienie na zawartość tłuszczu pochodzącego z diety
ilościowe oznaczanie wydalania tłuszczów w 3-dobowej zbiórce kału
ocena pH i badanie Clinitest na obecność cukrów
Inne


oznaczanie stężenia chlorków w pocie
wodorowy test oddechowy (wykrywanie zaburzeń wchłaniania węglowodanów)
badanie endoskopowe przewodu pokarmowego z pobraniem wycinka jelita cienkiego, dla określenia stopnia zaniku kosmków
Jeśli wykluczone zostały patologie błony śluzowej oraz zmiany strukturalne, to w celu wykrycia przewlekłego zapalenia trzustki wykonuje się badanie USG, a następnie ECPW.

Leczenie żywieniowe w zespołach złego wchłaniania

W leczeniu żywieniowym, w zależności od rozpoznania zespołu chorobowego istotną rolę odgrywją diety eliminacyjne. Stosuje się mieszanki hypoalergiczne, ubogo- lub bezlaktozowe, bezsacharozowe, bezglutenowe w zależności od stopnia uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego. W zespołach złego wchłaniania często dochodzi do upośledzenia wchłaniania tłuszczów i niedoborów energetycznych. Jednym ze sposobów leczenia tych niedoborów jest poprawa wchłaniania przez modyfikację składu tłuszczowego diety, tj. włączenia do składu diety tłuszczów MCT, które wchłaniają się szybciej niż tłuszcze LCT, nawet przy obniżonych stężeniach kwasów żółciowych, co ma szczególne znaczenie u dzieci z cholestazą oraz zaburzeniem wątrobowo-jelitowego krążenia kwasów żółciowych czy dysbakteriozą jelitową (2). Upośledzone wchłanianie lipidów może być też wynikiem obniżonego wydzielania lipazy trzustkowej, co ma miejsce w niewydolności trzustki (mukowiscydoza, zespół Schwachmana) (4). Tłuszcze MCT mogą być z powodzeniem stosowane w leczeniu żywieniowym chorych z klasyczną postacią celiakii i przewlekłą biegunką. Wskazaniem do ich stosowania jest też zespół krótkiego jelita po resekcji, najczęściej z powodu wrodzonych wad jelita i martwiczego zapalenia jelit (5). Coraz częściej podkreśla się rolę krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w leczeniu żywieniowym choroby Leśniowskiego-Crohna, zwłaszcza w okresie zaostrzeń. Szacuje się, że leczenie żywieniowe w tej chorobie u 60% pacjentów prowadzi do remisji. Stwierdzono, że obecność krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w mieszankach żywieniowych przyspiesza gojenie się zmian śluzówkowych. Kwasy te są materiałem energetycznym dla nabłonka jelita grubego (6). Żywienie doustne w zespołach złego wchłaniania jest doskonałą metodą stymulacji regeneracji jelita. Prowadzi do uwalniania hormonów jelitowych, które mają działanie troficzne na śluzówkę jelita. Preparatów zawierających tłuszcze MCT nie należy stosować przewlekle, gdyż nie zapewniają dostatecznej podaży niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych. Należy pamiętać, że wysoki udział tłuszczów MCT w preparacie dietetycznym zwiększa jego osmolarność, a stosowanie ich dodatku w mieszankach leczniczych wynika głównie z łatwego wchłaniania i zdolności do szybkiego uwalniania energii i korzystnego wpływu na przyswajanie wapnia.

Podsumowanie

Tłuszcze MCT mają szerokie zastosowanie w leczeniu żywieniowym zespołów złego wchłaniania, przede wszystkim ze względu na zaburzenia wchłaniania tłuszczów oraz zwiększone zapotrzebowanie energetyczne.

Piśmiennictwo:

Konturek S.: Fizjologia człowieka. Układu trawienny i wydzielanie wewnętrzne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2000.
Socha P., Koletzko B., Pawłowska J., Stolarczyk A., Jankowska I., Świątkowska E., Socha J.: Tłuszcze w żywieniu dzieci z cholestazą. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka. 1999; 1:121-124.
Pietzak M.M., Thomas M.D.: Zaburzenia wchłaniaia u dzieci. Pediatria po Dyplomie. 2004; 8 (2):22-36.
Lerner A., Branski D., Lebenthal E.: Pancreatic disease in children. Pediatr. Clin. North. Am. 1996; 43:125-155.
Goulet O.: Lipid requirements in infants with digestive diseases with references to short bowel syndrome. Eur. J. Med. Res.1997; 33:101-105.
Cummings J.H.: Schort chain, fatty acids in the human colon. Gut. 1981; 22:763-779.

źródło www.humana.pl