Przejdź do treści

Laktoferyna – w czym może pomóc?

Laktoferynę (LF) wykryto w mleku w 1960 r., pierwsza komercyjna produkcja ruszyła w 1985 r. a pierwszą mieszankę z dodatkiem laktoferyny wprowadzono w Japonii w 1986 r.

(Materiały partnera)

Obecnie na rynku znajdują się preparaty laktoferyny pochodzenia naturalnego, głównie laktoferyny bydlęcej oraz laktoferyny ludzkiej z pokarmu kobiecego (źródło ze zrozumiałych względów raczej skąpe, ale niezwykle bogate: siara >600 mg/100 ml; mleko dojrzałe 140 mg/100 ml (400-1200 mg/l) oraz rekombinowanej laktoferyny ludzkiej, wytwarzanej przez tzw. organizmy transgeniczne (np. krowy, kozy, pomidory, ryż, drożdże czy grzyby pleśniowe) – jak na razie stosowana jest głównie w badaniach doświadczalnych/laboratoryjnych.

Laktoferyna ze względu na różnokierunkowe działania określana jest mianem „białka o wielu twarzach”. Występuje w wydzielinach ustrojowych każdego z nas (mleku, łzach, ślinie, wydzielinie śluzówki nosa, dróg oddechowych, rodnych, przewodu pokarmowego, w pocie, moczu itp.) oraz ziarnistościach krążących neutrofilów (granulocytów obojętnochłonnych). Taka powszechna obecność świadczy o ogromnym jej znaczeniu dla zdrowia człowieka.
LF w płynach wydzielniczych ma za zadanie chronić ustrój przed zakażeniami we wrotach zakażenia oraz reguluje skład mikrobioty przewodu pokarmowego w korzystnym dla ustroju kierunku. LF zawarta w neutrofilach, poza działaniem przeciwzakaźnym, reguluje również funkcję układu odpornościowego (równoważenie odpowiedzi pro- i przeciwzapalnej = immunomodulacja), procesy wytwarzania komórek szpiku, tworzenia kości i wiele innych.

Zasadniczą właściwością LF jest zdolność wiązania przez nią przede wszystkim żelaza (jedna cząsteczka wiąże dwa atomy, ale także i inne metale (aluminium, chrom, kobalt, miedź, gal, magnez i cynk). Ta jej cecha odpowiada za jej zdolność do zwalczania całego szeregu bakterii chorobotwórczych, którym do życia potrzebne jest właśnie żelazo (Streptococcus mutans, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus salivarius, Streptococcus mitis, Vibrio cholerae, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Salmonella newport, Shigella sonnei, Staphylococcus aureus, Legionella pneumophila).
Dodatkowym czynnikiem przeciwbakteryjnym jest uwalniana z LF pod wpływem działania enzymów trawiennych przewodu pokarmowego bakteriobójcza laktoferrycyna.

Poza działaniem bakteriobójczym i bakteriostatycznym, LF ma udowodnione działania przeciwwirusowe (np. wirusy grypy, paragrypy, ludzkie wirusy niedoboru odporności (HIV), wirusy opryszczki (Herpes, HSV), cytomegalii (CMV), zapalenia wątroby typu B (HBV) i C (HCV), wirusy brodawczaka (Papillomavirus, HPV), adenowirusy, pikornawirusy i inne np. SARS-Cov-2)), przeciwgrzybicze (np. Candida, Trichophyton, Aspergillus i Rhodotorula), przeciwpierwotniakowe (Giardia lamblia, Entamoeba histolytica, Pneumocystis carinii, Trypanosoma cruzi, Toxoplasma gondii, Eimeria stiedai oraz Plasmodium sp.), przeciwoksydacyjne, a także w pewnym zakresie przeciwnowotworowe (w raku j. grubego, przełyku, płuc i pęcherza moczowego – hamuje wczesne etapy ich rozwoju).

Odnośnie działania przeciwwirusowego, LF wykazuje w dobie pandemii Covid-19, niezwykle ważną i ciekawą cechę, a mianowicie ma udowodnioną w badaniach zdolność hamowania przylegania SARS-Cov-2 do komórek docelowych (m.in. oddechowych, ale także innych, w tym, co ważne dla chorych na NZJ, jelitowych). Aby wniknąć do komórki gospodarza wirus musi się bowiem związać z jednej strony z odpowiednim receptorem proteoglikanowym i dodatkowo z ACE-2. Właśnie blokowanie przez LF proteoglikanów powierzchniowych znacznie utrudnia SARS-Cov-2 wnikanie do komórek gospodarza, gdyż do tego potrzebne jest związanie się wirusa z dwoma znajdującymi się obok siebie receptorami – z proteoglikanowym i ACE-2.

W nieswoistych zapaleniach jelit LF nie ma jak na razie zastosowania leczniczego, gdyż jak na razie nie przeprowadzono takich badań, wykorzystywana jest jednak jako produkt, wydzielany przez granulocyty, do oceny aktywności procesu zapalnego, w podobny sposób i z podobną czułością i swoistością, jak kalprotektyna (badanie stężenia w kale).
Z punktu widzenia chorych na NZJ, korzystnymi właściwościami LF są: spadek uwalniania czynników prozapalnych, takich jak TNF-alfa, interleukina IL-1β i IL-6 oraz wzrost uwalniania przeciwzapalnej IL-10, a poza tym pobudzający wpływ na korzystną mikrobiotę jelitową, działanie przeciwbakteryjne oraz pobudzający wpływ na regenerację nabłonka jelitowego. Dlatego, pomimo braku badań, z teoretycznego punktu widzenia może mieć korzystne działanie, zwłaszcza w okresach remisji choroby w celu jej przedłużenia.

Co bardzo ważne, jest to suplement diety bezpieczny (pomimo, że laktoferyna bydlęca należy do grupy białek serwatkowych, czyli silnie uczulających, to wykazano, że ma raczej działanie przeciwalergiczne, niż alergizujące). Dlatego może być bezpiecznie stosowana w NZJ, a być może badania kliniczne dostarczą dowodów na jej korzystny wpływ w tych schorzeniach.

Prof. dr hab. n. med. Piotr Albrecht

Spodobał Ci się ten wpis? Podziel się nim!